Veel ouders hebben behoefte aan een snelle oplossing voor het uitdagende gedrag van hun kind.
Als kindertolk en oudercoach kijk ik op een andere manier: achter lastig gedrag van kinderen zit een (spiegel)boodschap. Er is altijd een reden voor bepaald gedrag, kinderen zijn er niet op uit om de boel te verzieken.
Een time-out kan in sommige gevallen nuttig zijn, maar wat is de impact van een time-out op kinderen? Energetisch gezien is een time-out: ik wijs dit gedrag af en ik wil jou nu niet om me heen hebben.
Een time-out is een sociale verwijdering van de rest van het gezin.
We zullen nooit zeker weten hoe het voor een kind voelt om een time-out toegewezen te krijgen. Kinderen vertrouwen blindelings op hun opvoeders. Ze leren van het voorbeeld van hun ouders. Dat is tevens de reden dat in de jeugd (beperkende) overtuigingen gevormd worden. Een voorbeeld van zo’n overtuiging is Ik heb iets fout gedaan dus ik ben stout.
Kinderen die vaak straf krijgen (en een time-out valt onder straf), zijn eerder bang om fouten te maken en zullen zich gaan aanpassen om goedkeuring van hun ouders te blijven ontvangen.
Daniel J. Siegel betoogt in zijn boek ‘No-Drama Discipline’ (2014) dat time-outs best wel slecht voor kinderen zijn. ‘Een time-out leert een kind in essentie dat, wanneer hij iets verkeerds doet of het moeilijk heeft, ze gedwongen worden alleen te zijn. Voor veel kinderen staat deze les gelijk aan afwijzing,’ aldus neurowetenschappers.
Ouders hopen dat een time-out hun kind kalmeert en leert nadenken over het (onjuiste) gedrag, terwijl het er in de praktijk vaak op neerkomt dat kinderen bozer en meer uit hun doen raken. Het nadenken over wat ze gedaan hebben is dan helemaal niet aan de orde. Ze worden zelfs nog bozer op de persoon die ze de straf gegeven hebben. Ook al kan een time-out af en toe heus wel effectief zijn, het is geen oplossing voor het onderliggende (gedrags)probleem.
Veel ouders denken dat ze overwicht moeten hebben op hun kinderen. De paradox is dat wanneer de verbinding tussen ouder en kind sterk is, er veel minder noodzaak is om je als ouder autoritair op te stellen.
Bewust ouderschap zet dan ook de relatie tussen ouder en kind centraal.
Een bewuste ouder is een natuurlijk leider, geen autoriteit.
5 alternatieven voor een time-out
1. Benoem de emotie
Wanneer je een time-out wil geven omdat je kind moet afkoelen of zijn emotie moet (leren) beheersen, realiseer je dan eerst dat emoties niet per definitie slecht zijn. Pas wanneer het kind zichzelf of een ander iets aandoet vanuit die emotie (bijvoorbeeld boosheid), dan moet er ingegrepen worden.
Kinderen zijn nog aan het leren om met hun emoties om te gaan.
Wat betekent het dan wanneer je die emoties afwijst door ze een time-out te geven? Dat ze leren dat emoties slecht zijn. Hoeveel volwassen mensen kunnen niet met hun emoties omgaan omdat deze er vroeger niet mochten zijn?
Benoem wat je ziet. Of wat je denkt te zien. Ik zie dat je … of Klopt het dat je … ? of Het moet vast heel lastig voor je zijn dat dit nu niet kan. Dit haalt direct de druk van de ketel.
Je kind voelt zich gehoord.
Gezien.
Begrepen.
In essentie zijn we allemaal op zoek naar die erkenning.
2. Neem zelf een time-out
Een time-out wordt vaak gegeven door ouders die door hun geduld heen zijn. Dat is sowieso nooit het beste moment om een time-out te geven. Het is dan eerder een laatste redmiddel dan een manier om je kind iets bij te brengen.
Zorg dat je eerst zelf de kalmte terugvindt.
Stop met wat je aan het doen bent, haal diep adem en maak contact met je lichaam. Tel desnoods even tot 10.
Als je kinderen alleen gelaten kunnen worden loop je even weg en ga je wat anders doen. Wanneer jij afgekoeld bent, overzie je de situatie met een helder hoofd.
3. Leer je kind hoe het zich kan kalmeren
Geef je kind alternatieven voor het gedrag waar jij een time-out voor zou willen geven. Kinderen die heel boos worden kunnen bijvoorbeeld in een kussen slaan, of stampvoeten op de grond.
De boosheid moet eruit!
Ook kan het helpen om een groot vel papier te pakken en je kind lekker te laten krassen.
Realiseer je dat een kind zelf ook niet blij is wanneer het overprikkeld raakt of niet meer weet hoe het met zijn emoties kan omgaan. Je kind heeft jou nodig om dit te leren.
De spiegel voor jou in deze situatie is: hoe goed kan jij je kalmte bewaren?
4. Knuffel je kind
Niet alle kinderen willen geknuffeld worden in the heat of the moment. Toch is het voor veel kinderen een manier om bepaald gedrag te stoppen. Om ze uit hun verdriet boosheid of frustratie te halen.
Wat kinderen nodig hebben is dat ze erkenning krijgen. Dat ze begrepen worden.
Begrijp dat ze het moeilijk hebben wanneer er strijd is. Dat ze juist op die momenten jou het hardste nodig hebben.
5. Geef je kind alternatieven (voor het ongewenste gedrag)
Niet op het moment zelf, maar wanneer je kind rustig is en je zelf ook rustig bent, kan je met je kind praten over het ongewenste gedrag en wat je graag anders zou willen zien. Vaak realiseren kinderen zich zelf al heel goed wat wel of niet gewenst is. Maar niet op het moment dat de emotie hoog oploopt.
Herhaal bij kleine kinderen hoe je het graag wil zien. Als je kind bijvoorbeeld zijn broertje of zusje slaat, verander je dat in een aai of knuffel. Doe het letterlijk voor.
Bij oudere kinderen ga je in gesprek en kan je afspraken maken. Een ander pijn doen mag niet, hoe kan het dan wel?
Bij heel agressieve kinderen is het goed om te kijken wat er in huis speelt. Uit mijn ervaring nemen kinderen energie en ballast over van hun ouders. Als je hier meer over wilt weten, lees dan dit artikel.
Agressiviteit bij kinderen kán te maken hebben met een gebrek aan zelfliefde bij de ouder(s) en het niet kunnen stellen van liefdevolle grenzen.
Saskia werkt als kindertolk (gedragsvertaler) en holistisch opvoedondersteuner. Onlangs is haar boek De volmaakte ouder gepubliceerd.